Osteopenie en/of osteoporose

In onze botten zitten mineralen met kleine openingen ertussen. Vanaf de leeftijd van 35 jaar verliezen de botten mineralen zoals kalk. De openingen worden groter, de botdichtheid wordt minder. Het bot wordt dan steeds minder stevig. De eerste fase heet osteopenie. Het risico op het breken van botten is al groot. 

Osteoporose is de volgende fase. De hoeveelheid kalk in de botten is zo laag dat ze makkelijk breken. Er kunnen ook rugklachten ontstaan. Vrouwen krijgen vaker osteopenie en/of osteoporose dan mannen. Vanaf de overgang maken vrouwen minder oestrogeen aan. Oestrogeen is een hormoon dat beschermt tegen het afbreken van de botten.

Symptomen

Bot is levend materiaal, het wordt steeds afgebroken en opgebouwd. Voor het opbouwen en stevig houden van botten is kalk nodig. Een ander woord voor kalk is calcium. Als er niet genoeg kalk in de botten zit wordt de botmassa minder.

  • Botten breken makkelijker.
  • De kans op een nieuwe botbreuk is groter als u eerder iets heeft gebroken.
  • Een gebroken bot met osteoporose geneest minder goed dan een gezond bot.
  • De wervels worden ook minder sterk en zakken in. Dit geeft rugklachten.

Oorzaken

Leeftijd

  • Osteopenie: vanaf 35 jaar wordt de stevigheid van botten minder.
  • Osteoporose: komt vaak voor bij mensen ouder dan 50 jaar of het is een afwijking vanaf de geboorte.
  • Bij het ouder worden neemt het lichaam calcium steeds minder goed op.
  • Bij vrouwen is het tekort aan oestrogeen na de overgang een oorzaak.

Overig

Het zit in de familie

De kans op osteopenie of osteoporose wordt vergroot door:

Medicijnen

Lang gebruiken van medicijnen, zoals corticosteroïden, middelen tegen epilepsie of hormoonbehandelingen.

Ziekten
  • Reumatoïde artritis
  • Suikerziekte
  • COPD
  • Darmontstekingen
  • Anorexia
Overig
  • Te weinig calcium in de voeding
  • Te weinig vitamine D
  • Eerdere botbreuken
  • Lichaamsgewicht minder dan 60 kilo
  • BMI minder dan 20. BMI is de Body Mass Index die aangeeft of uw gewicht past bij uw lengte
  • Een lange tijd te weinig bewegen
  • Roken
  • Alcohol

Wat kunt u zelf doen

Niet iedereen krijgt osteopenie en/of osteoporose. Als het er wel is, is het verminderen van de botdichtheid is niet te stoppen. Het gaat wel langzamer door gezond eten en veel lichaamsbeweging.

Botdichtheidsonderzoek 

U kunt een botdichtheidsonderzoek laten doen. Met een DEXA-scan meten we met een heel klein beetje röntgenstraling de botdichtheid van uw heup en een paar rugwervels.

Vitamine D

Vitamine D is heel belangrijk voor het opnemen van calcium in botten. De belangrijkste bron van vitamine D is zonlicht. Door zonlicht wordt in de huid vitamine D gemaakt. Ga elke dag minstens 15 minuten naar buiten en bescherm handen en gezicht niet. Gebruik na 15 minuten wel crème met uv-filter tegen de zon. 

In de maanden april tot oktober levert de zon genoeg vitamine D. In de overige maanden maakt de huid heel weinig vitamine D. Sommige groepen mensen lopen een risico dat zij niet genoeg krijgen. Het is dan verstandig om extra vitamine D te nemen.

10 microgram vitamine D
  • Kinderen tot 4 jaar
  • Mensen van 4 tot 50 jaar met een donkere huidskleur
  • Vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven 
  • Vrouwen tot 50 jaar die een sluier dragen 
  • Mannen tussen 50 en 70 jaar die weinig buiten komen.
  • Vrouwen tussen 50 en 70 jaar.
20 microgram vitamine D
  • Mensen die osteoporose hebben.
  • Mensen die in een verzorgings- of verpleeghuis wonen.
  • Vrouwen ouder dan 50 jaar die een sluier dragen.
  • Mannen en vrouwen ouder dan 70 jaar.

Voeding

Calcium

Per dag heeft u ongeveer 1000 tot 1200 milligram calcium nodig. Calcium zit in melk, kaas, yoghurt, kwark, noten en veel soorten bonen. Voor mensen die sojaproducten gebruiken adviseren we sojaproducten die verrijkt zijn met calcium. Neem per dag minimaal een plak kaas en een halve liter producten met melk erin. Dat zijn 3 glazen of schaaltjes.

Vitamine D

Vitamine D zit ook in margarine, halvarine, bak- en braadproducten en vette vis. Voor de meeste mensen geldt dat zij door gevarieerd te eten aan de benodigde hoeveelheid vitamine D per dag kunnen komen.

Roken en alcohol

Stoppen met roken en niet meer dan 3 glazen alcohol per dag drinken.

Bewegen

Ga 5 dagen in de week minstens 30 minuten bewegen. Wandelen, traplopen, springen en hardlopen zorgen voor botopbouw en het opnemen van extra calcium. Doe 2 keer per week krachtoefeningen voor spieren.

Vaststellen valrisico

De meeste breuken komen door vallen. Bij een of meer keer vallen per jaar wordt gekeken naar de mogelijke oorzaak voor vallen. De oorzaken kunnen dan opgelost worden.

Valrisico’s bij ouderen die voor zichzelf zorgen:

  • Moeilijk kunnen bewegen
  • Het gebruik van sommige medicijnen en combinaties van medicijnen
  • Weinig bewegen 
  • Gewrichtsaandoeningen 
  • Slecht zien
  • Plas niet op kunnen houden 
  • Ziekte van Parkinson 
  • Duizeligheid 
  • Vitamine D-tekort 
  • Depressie
  • Dingen niet meer goed weten/onthouden

Medicijnen

Er wordt gekeken welke medicijnen u kunt gebruiken om het proces van osteoporose langzamer te laten gaan.