Zoeken

Primair Progressieve Afasie (PPA)

PPA is een vorm van dementie, die begint met problemen in de taal. Andere functies van de hersenen, zoals het geheugen of bewegen, blijven in het begin meestal goed.

Primair Progressieve Afasie
Primair betekent: er is geen onderliggende oorzaak zoals een beroerte of tumor
Progressieve betekent: de problemen worden erger met de tijd.
Afasie betekent: problemen met praten of taal begrijpen.

Oorzaak

De meest voorkomende oorzaken van PPA zijn frontotemporale dementie en de ziekte van Alzheimer. Vaak spreekt men dan van de taalvariant van deze hersenziekten. Delen van de hersenen die te maken hebben met taal worden dan als eerste aangetast. Bij PPA beginnen de klachten duidelijk met problemen in het taalvermogen die langzaam maar zeker toenemen. In de loop van de ziekte neemt het taalvermogen verder af en ontstaan er ook andere klachten, zoals veranderingen in het gedrag of geheugen. De meeste gevallen van PPA zijn niet erfelijk.

Verschijnselen van PPA

Er zijn drie verschillende vormen van PPA. Ze hebben allemaal te maken met problemen met taal, maar de klachten zijn nét anders. Hieronder leggen we de drie vormen uit.

1.    Niet-vloeiende variant (nfvPPA)
Bij deze vorm is spreken moeilijk. Het maken van goede zinnen wordt moeilijker. 
De klachten kunnen zijn: 

  • Zinnen maken gaat langzaam of haperend
  • Woorden worden soms verkeerd uitgesproken
  • De grammatica klopt niet altijd
  • Het begrijpen van taal blijft vaak nog lang goed

2.    Semantische variant (svPPA)
Bij deze vorm is er een probleem met de betekenis van woorden. Mensen met deze vorm begrijpen soms niet meer wat een bekend woord betekent, zoals een ‘stoel’. Deze persoon begrijpt minder goed wat anderen zeggen en/of wat ergens geschreven staat.
De klachten kunnen zijn: 

  • Woorden worden vergeten, vooral de namen van dingen. 
  • Afbreken van zinnen, gebruikt woorden als ‘dat ding of eh’. 
  • Het begrijpen van moeilijke woorden wordt lastig
  • Lezen en schrijven wordt moeilijker. 

3.    Logopene variant (IvPPA)
Bij deze vorm is er vooral moeite met het vinden van woorden en het herhalen van zinnen. 
De klachten kunnen zijn: 

  • Iemand weet wat hij wil zeggen, maar vindt het juiste woord niet. 
  • Zinnen blijven hangen of stoppen halverwege
  • Het herhalen van zinnen of langere woorden lukt vaak niet
  • Het begrijpen van taal is meestal redelijk goed in het begin. 

Het is niet altijd goed mogelijk om de PPA in te delen in één van de drie varianten. Er kan sprake zijn van een mengbeeld of een niet goed te kaderen vorm van PPA.

Behandeling

Er is nog geen medicijn waarmee PPA kan worden voorkomen, geremd of genezen. De behandeling is gericht op het verlichten van klachten en het verbeteren van de kwaliteit van leven. Het is belangrijk om lichamelijk en geestelijk actief te blijven. Zo nodig met hulp of ondersteuning. Begeleiding door een (gespecialiseerde) logopedist kan heel helpend zijn. De logopedist kan tips geven aan patiënt en naasten om de communicatie zo goed mogelijk te houden.

16-9-2025 © Ziekenhuis Rivierenland 2025